نحوه رسیدگی به مالیات بر ارث
حسب بررسي‌هاي به عمل آمده راجع به نحوه رسيدگي، تشخيص و مطالبه ماليات بر ارث و با ملاحظه مواردي از ايرادات و ناهماهنگي‌ها در فرآيند انجام كار، بدينوسيله با ملحوظ نظر داشتن مفاد بخشنامه شماره 11823 مورخ 30/6/84 به منظور هماهنگي و اتخاذ رويه واحد و بهبود كيفي رسيدگي‌هاي مربوط به فصل ماليات بر ارث موارد زير متذكر و مقرر مي‌دارد:
1- وفق مقررات مواد 26و 28 و 30 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 1366 وراث يا ولي يا امين يا قيم يا نماينده قانوني آنها، مكلفند كليه اقلام ماترك متوفي را با تعيين بهاي زمان فوت و تصريح مطالبات و بدهي‌ها در اظهارنامه تسليمي ذكر و ماليات متعلق را بر اساس اظهارنامه تا سه ماه پس از انقضاي مهلت تسليم اظهارنامه به رسم علي‌الحساب پرداخت نمايند. در مواردي كه ارزش اموال اظهار شده در اظهارنامه با ارزش تعيين شده همان اموال توسط اداره امور مالياتي بيش از 5/1 اختلاف داشته باشد و يا از تسليم اظهارنامه خودداري يا در اظهارنامه قسمتي از اموال ذكر نگردد و چنانچه ظرف يك ماه از تاريخ ابلاغ اخطار كتبي اداره امور مالياتي، از ارائه اموال به منظور ارزيابي خودداري نمايند، ضروري است اداره امور مالياتي مربوط با ملحوظ نظر داشتن موارد قانوني، راساً نسبت به رسيدگي براي تعيين ارزش اموال و تشخيص و مطالبه ماليات اقدام نمايند.
2- مقتضي است مأموران مالياتي ذيربط طبق مقررات ماده 31 قانون مزبور، قبل از صدور گواهي نامه تسليم اظهارنامه ماليات بر ارث كه بر اساس اظهارنامه تسليمي تهيه و تنظيم مي‌گردد، نسبت به اخذ درخواست كتبي مؤدي اقدام و در گواهي نامه مزبور، به تصريح زير ماترك متوفي را بر اساس مفاد اظهارنامه تسليمي، ذكر نمايند.
3- چنانچه پس از دريافت گواهي حصر وراثت از دادگاه مربوط كه اعتبار آن صرفاً تا مبلغ سي ميليون ريال اعلام گرديده و ارائه آن، وفق قسمت اخير ماده 30 و مقررات ماده 37 قانون موصوف، حسب مورد بنابر اعلام و ابراز مؤدي و يا انجام تحقيقات و بررسي صورت گرفته توسط اداره امور مالياتي، اسناد و مدارك جديدي راجع به اموال متوفي بدست آيد و يا به موجب احكام دادگاه‌ها بر اساس حقوق مالي متوفي، مالي به ورثه برسد، مأموران مالياتي ذيربط موظفند مجدداً از مؤدي تقاضاي گواهي حصر وراثت با اعتبار بيش از سي ميليون ريال را بنمايد و مراتب تغيير در ميزان تركه را به دادگاه صادر‌كننده حصر وراثت اوليه اعلام و متعاقباً ادامات قانوني را براي مطالبه ماليات معمول نمايند.
4- در مواردي كه به هر دليل مشمولين ماليات بر ارث با تسليم اظهارنامه مـالياتي نـسبت به ارائه درخـواست بـراي دريـافت گواهي تسليم ماليات بر ارث مـوضوع مـاده31 قـانون موصوف و ارائه گواهي انحصار وراثت اقدام نمي‌نمايند، ضروري است بلافاصله اقدامات قانوني، بنا به مراتب پيش گفته براي رسيدگي، تشخيص، ابلاغ و مطالبه ماليات معمول گردد.
5- عدم ارائه گواهي نامه حصر وراثت جديد توسط وراث مانع از اقدامات قانوني براي رسيدگي و تشخيص ماليات بر اساس اظهارنامه‌هاي تسليمي و گواهي نامه حصر وراثت اوليه نخواهد بود. بديهي است چنانچه بعد از رسيدگي و تشخيص و قطعيت ماليات بر اساس گواهي حصر وراثت جديد معلوم گردد كه تعداد وراث و سهم‌الارث هر يك از آنان تغيير نموده وفق مقررات تبصره ذيل ماده 157 قانون مذكور اقدام لازم معمول خواهد شد.
6- با توجه به سياق عبارت ماده 190 اصلاحيه قانون موصوف مصوب 27/11/1380، جريمه 5/2 درصد موضوع ماده 190 بابت سالهاي 1381 به بعد كه تاكنون وصول نشده است در هر مرحله‌اي كه باشد بخشوده اعلام مي‌گردد.
7- مـأموران مـالياتي موظفند در رسيدگي‌هاي مالياتي خود راجع به پرونده‌هاي ماليات بر ارث مقررات ماده 237 قانون مذكور و ماده 27 آيين نامه اجرايي موضوع ماده 219 اصلاحي قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 27/11/1380 را به نحو صحيح و كامل اجراء نمايند.
8- اوراق تشخيص و قطعي ماليات كه تاكنون ابلاغ نگرديده سريعاً ابلاغ و اقدامات اجرايي براي وصول بدهي‌هاي مربوط به مالياتهاي قطعي شده، انجام شود.
9- در مواقعي كه دفاتر اسناد رسمي بدون دريافت گواهي نامه واريز ماليات بر ارث موضوع ماده 35 قانون مورد اشاره، نسبت به ثبت معاملات وراث راجع به ماترك اقدام مي‌نمايند، مقتضي است با توجه به مسئوليت تضامني سردفتر با مؤدي، ضمن اعلام مراتب به دادستاني انتظامي مالياتي، طبق مقررات ماده 200 قانون موصوف، نسبت به مطالبه ماليات و جرائم متعلق اقدام گردد.
10- پيرو بخشنامه شماره 20468/200/ص مورخ 16/11/1392 واحدهاي مالياتي رسيدگي‌كننده به ماليات عملكرد اشخاص حقوقي مكلفند در مواردي كه واحدهاي مالياتي رسيدگي‌كننده به ماليات بر ارث نسبت به تعيين ارزش حين‌الفوت سهام متوفي در شركت‌هاي خارج از بورس از آنان استعلام مي‌نمايند، وفق مفاد رأي شماره 4785-30 مورخ 28/3/1369 هيأت عمومي شوراي عالي مالياتي، با توجه به دفاتر قانوني و صورتهاي مالي شركت و تحقيقات لازم و رعايت واقعيت به مانده حين‌الفوت متوفي، جمع ارزش دارايي‌ها و حقوق مالي و مطالبات آن را مشخص و پس از كسر بدهي‌ها و تعهدات، نسبت به تعيين بهاي سهام يا سهام‌الشركه مورث در شركت مربوط را تعيين نمايند.
رئيس كل سازمان امور مالياتي